بازنمایی تابلوی شام آخر لئوناردو داوینچی در عصر پستمدرن با رویکرد انتزاعی – مینیمالیسم

چکیده
واقعة شام آخر حضرت مسیح همواره به عنوان یکی از مهمترین رویدادهای آیین مسیحیت مورد توجه بوده است. هنرمندان بسیاری این واقعه را نقاشی کردند که از میان آنها مهمترین و شناخته شدهترین اثر، نقاشی دیواری شام آخر لئوناردو داوینچی در صومعه سانتا ماریا دله گراتسیه است. اهمیت این نقاشی به حدی است که در دوره معاصر نیز بازخوانیهای جدیدی از این اثر شکل گرفته است. تصاویر متعدد بازنمایی شده شام آخر در دوره معاصر، بیانگر تغییرات مفهومی و محتوایی، ویژگی ها و مسایل جامعه معاصر است. هدف، مطالعة آثار بازنمایی شده از نقاشی شام آخر داوینچی در دوره پست مدرنیسم، با توجه به ویژگیها و شرایط زمانی این دوره است. محتوا و معانی در آثار بازنمایی شده از شام آخر تغییر کرده است. نمونه های بازنمایی شده بسیاری از شام آخر داوینچی وجود دارد که در این پژوهش دو نمونه تصویر از وجه هنری( انتزاع-مینیمالیسم ) مورد تحلیل و توصیف قرار گرفته است. جمع آوری اطالعات در پژوهش حاضر با استفاده از روش اسنادی-کتابخانهای است و در نهایت به تحلیل و توصیف تصاویر، که ویژگیهای فرهنگی و اجتماعی جامعه را برای مخاطب بازنمایی میکنند پرداخته میشود. در حقیقت تصاویر ابژههای فرهنگی معاصر هستند که مفاهیم جدیدی را بیان میکنند. نوع بیان متفاوت است اما معانی مانند معنویت، تقدس به واسطه وجود نشانه هایی در هر دو اثر بیان شده است.
بنابراین یک اثر هنری جاودان، با قرار گرفتن در بافت های موقعیتی گوناگون معانی جدیدی را خلق میکند.

مقدمه
به عنوان یک موضوع دینی همواره اهمیت نقاشی شام آخر مورد توجه بوده است به گونه ای که در دوره پست مدرنیسم نیز شاهد نمونه های بازنمایی شده از شام آخر با توجه به تغییر فرهنگ، آرمان و نگرش و اعتقادات انسانها هستیم. همچنان که فرهنگ تغییر میکند، شخصیتها نیز که حامالان فرهنگ هستند تغییر میکنند. هنر در این دوره نیازمند تحلیلی مبتنی بر رابطة آن با آرمانهای معاصر است. نمونه های بازنمایی شده از نقاشی شام آخر در دوره معاصر بیانگر سیر تغییر و تحوالت انسانها و جامعه است. مفاهیم و معانی جدید، متناسب با شرایط فرهنگی و اجتماعی در آثار بازنمایی شده وجود دارد، در صورتی که در متن اصلی، موضوع اثر، بیانگر محتوای آن است همچنین وجود شخصیتها و عناصر موجود در تصویر و استفاده از اصول هنری، همه از عواملی هستند که به ایجاد یک معنی واحد در تصویر اشاره دارند.
در تصاویر بازنمایی شده، مفاهیم و معانی به صورت آشکار نیست، بلکه مخاطبان براساس درک و دریافت خودشان و با توجه به نشانه هایی که در تصویرهای بازنمایی شده وجود دارد متوجه معانی جدید شام آخر در دورة معاصر میشوند.
پرسشهای اصلی این پژوهش عبارتند از : 1. اثر هنری در طول زمان با توجه به تغییرات فرهنگی-اجتماعی چه معانی
پیدا میکند؟ 2. خوانشهای جدید از یک اثر، تا چه میزان براساس شاخصه های متن بازخوانی شده است؟ بنابراین از
آن جایی که آثار بازنمایی شده در دورة معاصر ( پست مدرن ) شکل گرفتهاند سیر مطالعاتی این پژوهش ابتدا به مباحث مربوط به پست مدرنیسم میپردازد سپس با توجه به اصول و ویژگیهای مدرن و پست مدرن به تحلیل و توصیف دو نمونه از آثار بازنمایی شده شام آخر که بیشتر گرایش به انتزاع و مینیمالیسم دارند پرداخته شده است.

موسوی رکنی در مقاله ی بررسی منشا الهام بخش دیوار نگاره شام آخر داوینچی از چهار روایت کتاب مقدس، به تطبیق اثر داوینچی با دیگران و این که ازکدام روایت استفاده شده پرداخته است. شاکری در مقاله ای که تحت عنوان مطالعه تطبیقی سه تابلوی شام آخر اثر لئوناردو داوینچی، سالوادور دالی و سیمون پترسون از منظر نماد شناسی مذهبی انجام داده است.یاسینی مقاله ای با عنوان شام آخر از گور دخمه ای تا عرصه ی هنر جدید انجام داده است به بررسی نمونه هایی از نقاشی شام آخر از دوره رنسانس و دوره ی مدرن و پست مدرن پرداخته است.
اسماعیلی شیخانی پایان نامه ای با عنوان شام آخر در آثار لئوناردو داوینچی، امیل نولده، تینتورتو، فرآنجلیکو، بوتس
انجام داده است و هدف او بررسی شباهت ها و تفاوت های میان تابلو شام آخر این هنرمندان بوده است. در کتاب لئوناردو جوان و زندگی او در قرن پانزده فلورانس (2011 ,Larry)
به دورههای مختلف زندگی داوینچی در فلورانس و فعالیتهای او تا زمان شکلگیری ایدههای اولیه برای شام
آخر و اتودهای فراوان او برای شکل گیری این نقاشی پرداخته است. در کتاب رازهای شام آخر)2011 ,Humphreys)،
روایت شام آخر را در انجیلهای مختلف مطرح کرده است. چهار رمز و راز از هفته گذشته عیسی، زمان مصلوب شدن
مسیح، مشکالت شام آخر، از شام آخر به مصلوب شدن و بازسازی جدیدی از روزهای آخر عیسی پرداخته است. در
کتاب اختراعات حیرت انگیز لئوناردو داوینچی(2006 ,Kemp) به دوره رنسانس، بیوگرافی داوینچی و اختراعات او مانند
ساخت ماشین، وسیلة پرواز، اختراعات جنگی و غیره اشاره شده است. کتاب استاد بزرگ رنسانس لئوناردو داوینچی
(2004 ,Barber )بیشتر به زندگی داوینچی، شروع فعالیت هنری او و موضوعات و علاقه مندیهایی که در دوره
زندگیاش به آن پرداخته اشاره میکند. در کتابهای ذکر شده به مطالعه شخصیت داوینچی، آثار او و اختراعات او
پرداخته شده است. در مقالهها به تطبیق و مقایسه شام آخر داوینچی با چند نمونه دیگر از شام آخر پرداخته شده است.
در هیچ کدام از پژوهشها تصاویر بازنمایی شده در دوره معاصر با رویکردی مشخص مورد مطالعه قرار نگرفتهاند. در
این پژوهش دو نمونه از تصاویر بازنمایی شده از شام آخر مورد تحلیل قرار گرفته است.

● تحلیل تصویر
دیوارنگاره لئوناردو لحظه ای است که مسیح گفتند به یقین یک نفر ازشما به من خیانت خواهد کرد. ترکیب بندی
براساس عکس العملهایی است که حواریون نسبت به این پیش بینی از خود نشان میدهند. هنگامی که دست یهودا به
سمت ظرف نزدیک میشود، این سخن مسیح در ذهن تداعی میشود : آن که دستش را با من به ظرف غذا
است به من خیانت خواهد کرد .
در تابلوی شام آخر داوینچی، پرسپکتیو، نقطة تمرکز در ترکیب بندی ایجاد میکند. چهار اصل مهم تمهیدات زیربنایی
عبارتند از: نزدیک بودن عناصر،16 شباهت بین عناصر،17 تداوم 18و تکمیل یا بستن تصویر19 .
شخصیت اصلی حضرت مسیح است که در مرکز قرار دارد پشت سر او پنجرهای وجود دارد که به دلیل تابش نور
سفید از آن بر تقدس این شخصیت تأکید شده است. تمامی عناصر موجود در این تصویر در خدمت شخصیت
اصلی و مرکزی است. روابط و هماهنگی ریتمیکی که به واسطه سایر شخصیتها، چه به واسطة حرکات دست و بدن
و چه به واسطه زاوی دید شخصیتها، همگی در نهایت به نقطه کانونی تصویر که محل قرارگیری شخصیت برجسته
تصویر، مسیح است اشاره دارد.

• وجه هنری انتزاع-مینیمالیسم
  در نمونة بازنمایی شده شام آخر توسط بن ویلیکنز 21 با فضایی روبه رو میشویم که ویژگی هنر پست مدرن در آن آشکار است. از جمله ساده سازی، خلاصه و حذف کردن اشیا و عناصر موجود در تصویر در این نمونه بازنمایی شده هیچ شخصیتی در تصویر حضور ندارد. شخصیتها حذف شده اند.
  اما فضا، همان فضای شام آخر لئوناردو داوینچی است با تغییراتی که منحصر به دوره معاصر است.

یک میز با رومیزی سفید، و سپس سه پنجره که بر دیوار انتهایی قرار دارد توجه مخاطب را به خود جلب میکند. در این تصویر برخلاف شام آخر داوینچی هیچ شخصیتی وجود ندارد که ارتباط، شباهت، تداوم و نحوه قرارگیری آنها مورد
توجه باشد. در حقیقت همین فضای تهی مخاطب را دعوت به جستجو و برقراری ارتباط میکند. ارتباطی که با فضا
شکل می‌‌گیرد و معنی مییابد و مفاهیم جدیدی را برای مخاطبان به همراه دارد. در این نمونه از تصاویر بازنمایی،
که انتزاعی هستند معانی متفاوتی توسط مخاطبان ایجاد میشود و مانند نقاشی شام آخر داوینچی یک معنی مشخص
و واحد برای مخاطبان قابل دریافت نیست .

تصویر دارای ساختار مفهومی است زیرا با استفاده از اشیاء و عناصر بصری یک فضای معنوی در دوره معاصر را نشان
داده است. عناصر موجود در تصویر، رنگ سفید حاکم بر تصویر و حذف شدن شخصیتها، نشانه های شاخص تصویر
هستند که ایجاد معنی میکنند. شئ و رنگ جایگزین شخصیتها شده است درحقیقت بیان جدیدی از فضای
معنوی و مقدس در دوره معاصر است. حضور شخصیتهای مقدس و مذهبی را به وسیله فضا میتوان درک کرد. با
توجه به این که تصویر در دوره معاصر بازنمایی شده هیچ تعریف و مفهوم مطلقی از آن نمی توان ارایه داد همه چیز
نسبی است و این بستگی به درک مخاطبان هنگام رویارویی با تصویر دارد .

• نتیجه گیری
  در پژوهش حاضر به مطالعه تصاویر بازنمایی شده از نقاشی شام آخر لئوناردو داوینچی در دوره معاصر پرداخته شده است. در حقیقت هدف پژوهش، آثار بازنمایی شده شام آخر در دوره معاصر است که از نظر فرم، ساختار، محتوا و مضمون مورد تحلیل قرار گرفتهاند. شام آخر داوینچی به دلیل شکلگیریاش در دوره رنسانس که اوج انسانگرایی و دستیابی به اصول و مبانی هنر کلاسیک، نمونه ای شاخص و برجسته در میان سایر شام آخرهای انجام شده است. عناصر موجود در تصویر همه در خدمت نشان دادن یگانگی، تقدس و جایگاه برتر شخصیت مقدس و مذهبی مسیح نسبت به سایر شخصیتهاست. در صورتی که اقتباسهای انجام شده از شام آخر، با توجه به تغییر بافت و موقعیت بیانگر محتوا و ویژگیهای دوره پست مدرن هستند.
  خوانشهای متعدد و متکثری از شام آخر در دورة پست مدرنیسم صورت گرفته، دارای معانی جدید و متفاوت با اثر داوینچی است. در این پژوهش پویا بودن اثر هنری مطرح است. پویایی نقاشی شام آخر داوینچی به حدی است که در دورة معاصر بارها مورد توجه هنرمندان قرار گرفته است. گذر زمان و شکلگیری خوانشهایی جدید از شام آخر با تغییراتی که نتیجه شرایط اجتماعی-فرهنگی است همراه است. ویژگیهای مدرن و پست مدرن در آثار بازنمایی شده عبارتند از : گرایش به انتزاع و خالصه شدن و ساده سازی. این مفاهیم در نمونه های مورد مطالعه مطرح شده است. در حقیقت نشانهها در نمونههای بازنمایی شده بیانگر معانی هستند، نوع بیان متفاوت است اما معانی مانند معنویت، تقدس به واسطة وجود نور سفید در هر دو اثر بیان میشود. بنابراین یک اثر هنری جاودان، می تواند با قرار گرفتن در بافتهای موقعیتی گوناگون معانی جدیدی را خلق کند یا همان معانی ابتدایی خود را به شیوهای جدید مطرح کند.

مجله علمی ـ پژوهشی پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی

چکیده
واقعة شام آخر حضرت مسیح همواره به عنوان یکی از مهمترین رویدادهای آیین مسیحیت مورد توجه بوده است. هنرمندان بسیاری این واقعه را نقاشی کردند که از میان آنها مهمترین و شناخته شدهترین اثر، نقاشی دیواری شام آخر لئوناردو داوینچی در صومعه سانتا ماریا دله گراتسیه است. اهمیت این نقاشی به حدی است که در دوره معاصر نیز بازخوانیهای جدیدی از این اثر شکل گرفته است. تصاویر متعدد بازنمایی شده شام آخر در دوره معاصر، بیانگر تغییرات مفهومی و محتوایی، ویژگی ها و مسایل جامعه معاصر است. هدف، مطالعة آثار بازنمایی شده از نقاشی شام آخر داوینچی در دوره پست مدرنیسم، با توجه به ویژگیها و شرایط زمانی این دوره است. محتوا و معانی در آثار بازنمایی شده از شام آخر تغییر کرده است. نمونه های بازنمایی شده بسیاری از شام آخر داوینچی وجود دارد که در این پژوهش دو نمونه تصویر از وجه هنری( انتزاع-مینیمالیسم ) مورد تحلیل و توصیف قرار گرفته است. جمع آوری اطالعات در پژوهش حاضر با استفاده از روش اسنادی-کتابخانهای است و در نهایت به تحلیل و توصیف تصاویر، که ویژگیهای فرهنگی و اجتماعی جامعه را برای مخاطب بازنمایی میکنند پرداخته میشود. در حقیقت تصاویر ابژههای فرهنگی معاصر هستند که مفاهیم جدیدی را بیان میکنند. نوع بیان متفاوت است اما معانی مانند معنویت، تقدس به واسطه وجود نشانه هایی در هر دو اثر بیان شده است.
بنابراین یک اثر هنری جاودان، با قرار گرفتن در بافت های موقعیتی گوناگون معانی جدیدی را خلق میکند.

مقدمه
به عنوان یک موضوع دینی همواره اهمیت نقاشی شام آخر مورد توجه بوده است به گونه ای که در دوره پست مدرنیسم نیز شاهد نمونه های بازنمایی شده از شام آخر با توجه به تغییر فرهنگ، آرمان و نگرش و اعتقادات انسانها هستیم. همچنان که فرهنگ تغییر میکند، شخصیتها نیز که حامالان فرهنگ هستند تغییر میکنند. هنر در این دوره نیازمند تحلیلی مبتنی بر رابطة آن با آرمانهای معاصر است. نمونه های بازنمایی شده از نقاشی شام آخر در دوره معاصر بیانگر سیر تغییر و تحوالت انسانها و جامعه است. مفاهیم و معانی جدید، متناسب با شرایط فرهنگی و اجتماعی در آثار بازنمایی شده وجود دارد، در صورتی که در متن اصلی، موضوع اثر، بیانگر محتوای آن است همچنین وجود شخصیتها و عناصر موجود در تصویر و استفاده از اصول هنری، همه از عواملی هستند که به ایجاد یک معنی واحد در تصویر اشاره دارند.
در تصاویر بازنمایی شده، مفاهیم و معانی به صورت آشکار نیست، بلکه مخاطبان براساس درک و دریافت خودشان و با توجه به نشانه هایی که در تصویرهای بازنمایی شده وجود دارد متوجه معانی جدید شام آخر در دورة معاصر میشوند.
پرسشهای اصلی این پژوهش عبارتند از : 1. اثر هنری در طول زمان با توجه به تغییرات فرهنگی-اجتماعی چه معانی
پیدا میکند؟ 2. خوانشهای جدید از یک اثر، تا چه میزان براساس شاخصه های متن بازخوانی شده است؟ بنابراین از
آن جایی که آثار بازنمایی شده در دورة معاصر ( پست مدرن ) شکل گرفتهاند سیر مطالعاتی این پژوهش ابتدا به مباحث مربوط به پست مدرنیسم میپردازد سپس با توجه به اصول و ویژگیهای مدرن و پست مدرن به تحلیل و توصیف دو نمونه از آثار بازنمایی شده شام آخر که بیشتر گرایش به انتزاع و مینیمالیسم دارند پرداخته شده است.

موسوی رکنی در مقاله ی بررسی منشا الهام بخش دیوار نگاره شام آخر داوینچی از چهار روایت کتاب مقدس، به تطبیق اثر داوینچی با دیگران و این که ازکدام روایت استفاده شده پرداخته است. شاکری در مقاله ای که تحت عنوان مطالعه تطبیقی سه تابلوی شام آخر اثر لئوناردو داوینچی، سالوادور دالی و سیمون پترسون از منظر نماد شناسی مذهبی انجام داده است.یاسینی مقاله ای با عنوان شام آخر از گور دخمه ای تا عرصه ی هنر جدید انجام داده است به بررسی نمونه هایی از نقاشی شام آخر از دوره رنسانس و دوره ی مدرن و پست مدرن پرداخته است.
اسماعیلی شیخانی پایان نامه ای با عنوان شام آخر در آثار لئوناردو داوینچی، امیل نولده، تینتورتو، فرآنجلیکو، بوتس
انجام داده است و هدف او بررسی شباهت ها و تفاوت های میان تابلو شام آخر این هنرمندان بوده است. در کتاب لئوناردو جوان و زندگی او در قرن پانزده فلورانس (2011 ,Larry)
به دورههای مختلف زندگی داوینچی در فلورانس و فعالیتهای او تا زمان شکلگیری ایدههای اولیه برای شام
آخر و اتودهای فراوان او برای شکل گیری این نقاشی پرداخته است. در کتاب رازهای شام آخر)2011 ,Humphreys)،
روایت شام آخر را در انجیلهای مختلف مطرح کرده است. چهار رمز و راز از هفته گذشته عیسی، زمان مصلوب شدن
مسیح، مشکالت شام آخر، از شام آخر به مصلوب شدن و بازسازی جدیدی از روزهای آخر عیسی پرداخته است. در
کتاب اختراعات حیرت انگیز لئوناردو داوینچی(2006 ,Kemp) به دوره رنسانس، بیوگرافی داوینچی و اختراعات او مانند
ساخت ماشین، وسیلة پرواز، اختراعات جنگی و غیره اشاره شده است. کتاب استاد بزرگ رنسانس لئوناردو داوینچی
(2004 ,Barber )بیشتر به زندگی داوینچی، شروع فعالیت هنری او و موضوعات و علاقه مندیهایی که در دوره
زندگیاش به آن پرداخته اشاره میکند. در کتابهای ذکر شده به مطالعه شخصیت داوینچی، آثار او و اختراعات او
پرداخته شده است. در مقالهها به تطبیق و مقایسه شام آخر داوینچی با چند نمونه دیگر از شام آخر پرداخته شده است.
در هیچ کدام از پژوهشها تصاویر بازنمایی شده در دوره معاصر با رویکردی مشخص مورد مطالعه قرار نگرفتهاند. در
این پژوهش دو نمونه از تصاویر بازنمایی شده از شام آخر مورد تحلیل قرار گرفته است.

● تحلیل تصویر
دیوارنگاره لئوناردو لحظه ای است که مسیح گفتند به یقین یک نفر ازشما به من خیانت خواهد کرد. ترکیب بندی
براساس عکس العملهایی است که حواریون نسبت به این پیش بینی از خود نشان میدهند. هنگامی که دست یهودا به
سمت ظرف نزدیک میشود، این سخن مسیح در ذهن تداعی میشود : آن که دستش را با من به ظرف غذا
است به من خیانت خواهد کرد .
در تابلوی شام آخر داوینچی، پرسپکتیو، نقطة تمرکز در ترکیب بندی ایجاد میکند. چهار اصل مهم تمهیدات زیربنایی
عبارتند از: نزدیک بودن عناصر،16 شباهت بین عناصر،17 تداوم 18و تکمیل یا بستن تصویر19 .
شخصیت اصلی حضرت مسیح است که در مرکز قرار دارد پشت سر او پنجرهای وجود دارد که به دلیل تابش نور
سفید از آن بر تقدس این شخصیت تأکید شده است. تمامی عناصر موجود در این تصویر در خدمت شخصیت
اصلی و مرکزی است. روابط و هماهنگی ریتمیکی که به واسطه سایر شخصیتها، چه به واسطة حرکات دست و بدن
و چه به واسطه زاوی دید شخصیتها، همگی در نهایت به نقطه کانونی تصویر که محل قرارگیری شخصیت برجسته
تصویر، مسیح است اشاره دارد.

• وجه هنری انتزاع-مینیمالیسم
  در نمونة بازنمایی شده شام آخر توسط بن ویلیکنز 21 با فضایی روبه رو میشویم که ویژگی هنر پست مدرن در آن آشکار است. از جمله ساده سازی، خلاصه و حذف کردن اشیا و عناصر موجود در تصویر در این نمونه بازنمایی شده هیچ شخصیتی در تصویر حضور ندارد. شخصیتها حذف شده اند.
  اما فضا، همان فضای شام آخر لئوناردو داوینچی است با تغییراتی که منحصر به دوره معاصر است.

یک میز با رومیزی سفید، و سپس سه پنجره که بر دیوار انتهایی قرار دارد توجه مخاطب را به خود جلب میکند. در این تصویر برخلاف شام آخر داوینچی هیچ شخصیتی وجود ندارد که ارتباط، شباهت، تداوم و نحوه قرارگیری آنها مورد
توجه باشد. در حقیقت همین فضای تهی مخاطب را دعوت به جستجو و برقراری ارتباط میکند. ارتباطی که با فضا
شکل می‌‌گیرد و معنی مییابد و مفاهیم جدیدی را برای مخاطبان به همراه دارد. در این نمونه از تصاویر بازنمایی،
که انتزاعی هستند معانی متفاوتی توسط مخاطبان ایجاد میشود و مانند نقاشی شام آخر داوینچی یک معنی مشخص
و واحد برای مخاطبان قابل دریافت نیست .

تصویر دارای ساختار مفهومی است زیرا با استفاده از اشیاء و عناصر بصری یک فضای معنوی در دوره معاصر را نشان
داده است. عناصر موجود در تصویر، رنگ سفید حاکم بر تصویر و حذف شدن شخصیتها، نشانه های شاخص تصویر
هستند که ایجاد معنی میکنند. شئ و رنگ جایگزین شخصیتها شده است درحقیقت بیان جدیدی از فضای
معنوی و مقدس در دوره معاصر است. حضور شخصیتهای مقدس و مذهبی را به وسیله فضا میتوان درک کرد. با
توجه به این که تصویر در دوره معاصر بازنمایی شده هیچ تعریف و مفهوم مطلقی از آن نمی توان ارایه داد همه چیز
نسبی است و این بستگی به درک مخاطبان هنگام رویارویی با تصویر دارد .

• نتیجه گیری
  در پژوهش حاضر به مطالعه تصاویر بازنمایی شده از نقاشی شام آخر لئوناردو داوینچی در دوره معاصر پرداخته شده است. در حقیقت هدف پژوهش، آثار بازنمایی شده شام آخر در دوره معاصر است که از نظر فرم، ساختار، محتوا و مضمون مورد تحلیل قرار گرفتهاند. شام آخر داوینچی به دلیل شکلگیریاش در دوره رنسانس که اوج انسانگرایی و دستیابی به اصول و مبانی هنر کلاسیک، نمونه ای شاخص و برجسته در میان سایر شام آخرهای انجام شده است. عناصر موجود در تصویر همه در خدمت نشان دادن یگانگی، تقدس و جایگاه برتر شخصیت مقدس و مذهبی مسیح نسبت به سایر شخصیتهاست. در صورتی که اقتباسهای انجام شده از شام آخر، با توجه به تغییر بافت و موقعیت بیانگر محتوا و ویژگیهای دوره پست مدرن هستند.
  خوانشهای متعدد و متکثری از شام آخر در دورة پست مدرنیسم صورت گرفته، دارای معانی جدید و متفاوت با اثر داوینچی است. در این پژوهش پویا بودن اثر هنری مطرح است. پویایی نقاشی شام آخر داوینچی به حدی است که در دورة معاصر بارها مورد توجه هنرمندان قرار گرفته است. گذر زمان و شکلگیری خوانشهایی جدید از شام آخر با تغییراتی که نتیجه شرایط اجتماعی-فرهنگی است همراه است. ویژگیهای مدرن و پست مدرن در آثار بازنمایی شده عبارتند از : گرایش به انتزاع و خالصه شدن و ساده سازی. این مفاهیم در نمونه های مورد مطالعه مطرح شده است. در حقیقت نشانهها در نمونههای بازنمایی شده بیانگر معانی هستند، نوع بیان متفاوت است اما معانی مانند معنویت، تقدس به واسطة وجود نور سفید در هر دو اثر بیان میشود. بنابراین یک اثر هنری جاودان، می تواند با قرار گرفتن در بافتهای موقعیتی گوناگون معانی جدیدی را خلق کند یا همان معانی ابتدایی خود را به شیوهای جدید مطرح کند.

مجله علمی ـ پژوهشی پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی